|
Koch & Bergfeld zilver
Wilkens Edelstaal
|
|
Waar is dat van gemaakt? Goede vraag, maar wat moet je met
het antwoord? Op deze pagina leggen we het graag nog een keer uit: waarvan kan
je bestek gemaakt zijn?
→ Meer over bestekdelen: wat is waarvoor?
Zilver
Op enkele experimenten in titanium na, is zilver
het meest exclusieve bestekmateriaal. Zilver wordt gebruikt voor het gehele
bestek, behalve het lemmet van het mes.
Zilver moet gepoetst worden, maar de glans van
zilver straalt veel warmte uit, die volgens de meeste mensen met de jaren alleen
maar mooier wordt.
Er zijn vier bekende zilvergehaltes in omloop:
|
 |
800 grams
Echtzilver:
Het basisniveau, dat het meest duurzaam is. 80% van het gewicht van 12
lepels en vorken is van zilver |
|
Antiek zilveren bestek
Vaak wordt er
zogenaamd
'antiek' zilveren bestek aan-
geboden. Dit bestek is tweedehands zilver of verzilverd bestek. Als je dit
zou willen kopen, let er dan op:
- dat het echt, gemerkt zilver is (Nederlandse stempels);
- dat het van één merk is (of een heel goedkoop 'allegaartje';
- dat er geen beschadigingen zijn, of vervangen lemmeten.
Bij Leeuwin's Serviezenhuis verkopen we uitsluitend nieuw bestek. |
|
|
|
835 grams
zilver:
De inmiddels in onbruik geraakte Nederlandse standaard. 83,5% van het
gewicht van 12 lepels en vorken is van zilver |
|
|
|
|
925 grams
Sterling Zilver:
Het meest verkochte zilver, met een hoge puurheid en toch nog stevig.
92,5% van het gewicht van 12 lepels en vorken is van zilver |
|
|
|
|
999 grams zuiver
zilver:
Bijna puur zilver. Niet zo sterk
meer, dit bestek is eenvoudig te buigen. 99,9% van het gewicht van 12 lepels
en vorken is van zilver |
|
|
Nadeel van zilver: ongeschikt om
eigerechten mee te eten (er is een chemische reactie, het zilver beschadigt
hierdoor en het ei gaat er in smaak op achteruit). Ook niet geschikt voor erg
zure gerechten, maar dit maakt pas uit, als je het zilver er te lang in laat
liggen.
Soms wordt zilver met goud gecombineerd, dit kan
op 2 manieren:
Deelvergulding - kleine randjes en / of
versieringen bij de krop worden van een goudlaagje voorzien, voor een extra
rijke uitstraling
Volledige vergulding - alleen het
lemmet van het mes wordt niet verguld, de rest van het
bestek volledig. Zo goed als onderhoudsvrij, maar ongeschikt voor
vaatwasmachines. Het lemmet wordt niet verguld, omdat je ander zo door je
goudlaag heen snijdt!
Verzilverd
Wordt ook wel Plate of Pleet genoemd, naar het
Engelse "Silver plated". Bij deze bestekken wordt er op een
roestvrijstalen of alpaca ondergrond een dunne laag zilver aangebracht. Op
roestvrijstalen ondergrond is de aanhechting van het zilver soms wat minder
sterk, wat tot 'afbladderen' zou kunnen leiden.
De kleur is gelijk aan die van zilver, de
merktekens geven het verschil aan. Verder is er geen verschil te zien tussen
zilver of verzilverd.
Ook bij verzilverd bestek is alles behalve het
lemmet van het mes van een laag zilver voorzien.
Nadeel van verzilverd (net als bij zilver): ongeschikt om
eigerechten mee te eten (er is een chemische reactie, het zilver beschadigt
hierdoor en het ei gaat er in smaak op achteruit). Ook niet geschikt voor erg
zure gerechten, maar dit maakt pas uit, als je het zilver er te lang in laat
liggen.
|
|
Verzilvering |
|
|
|
|
90-grams |
Het
instapniveau van 'zwaar verzilverd' en een levensduur die bij normaal
gebruik veelal tussen 10 en 25 jaar ligt. Over 12 lepels en vorken wordt in
totaal 90 gram zilver verdeeld. |
|
|
|
100-grams |
Nauwelijks
afwijkend van 90-grams verzilverd. Over 12 lepels en vorken wordt in totaal
100 gram zilver verdeeld. |
|
|
|
120-grams |
Biedt nog wat
extra, een levensduur die bij normaal gebruik veelal tussen 15 en 30 jaar
ligt. Over 12 lepels en vorken wordt in totaal 120 gram zilver verdeeld. |
|
|
|
150-grams |
Een zeer zware
verzilvering en een levensduur die bij normaal gebruik veelal tussen 15 en
40 jaar ligt. Over 12 lepels en vorken wordt in totaal 150 gram zilver
verdeeld. |
|
|
|
180-grams |
Door Wilkens
geïntroduceerde extra zware verzilvering. Over 12 lepels en vorken wordt in
totaal 180 gram zilver verdeeld. |
|
|
|
200-grams |
Deze zwaarste
verzilvering wordt door Keltum gebruikt voor hun absolute topmodel. Over 12
lepels en vorken wordt in totaal 200 gram zilver verdeeld. |
|
Edelstaal
Edelstaal is veredeld roestvrij staal: er zijn
nikkeldeeltjes aan het staal toegevoegd, wat zorgt voor een meer glanzend (of
gelijkmatig mat) uiterlijk vergeleken met puur RVS.
Er zijn twee bekende soorten: 18/10 en 18/8
edelstaal. Als het bestek goed gemaakt wordt, is er hiertussen geen verschil
merkbaar, de twee zijn even goed.
Mat edelstaal is vaak geborsteld of
gezandstraald, glanzend edelstaal wordt gepolijst. Edelstalen bestekken
worden het meest verkocht en zijn er in vele prijsklassen, die altijd onder de
verzilverde en zilveren niveaus liggen.
Bij edelstalen bestekken zijn er messen uit één
stuk (meestal molybdeenstaal) en uit twee delen, dus met ingezet
lemmet.
Kunststof
en dergelijke
Kunststof wordt regelmatig gebruikt om een bestek
een gekleurd heft te geven, waarbij de voorkant van het bestek van edelstaal of
messenstaal gemaakt is en aan het kunststof is bevestigd. Die bevestigingspunten
vormen ook vaak een probleem: kunststof en staal reageren anders op warmte,
waardoor de verbinding tussen de twee onder druk komt te staan. Daardoor kan een
kunststoffen bestek wel eens gaan rammelen of losraken.
Alleen bij keukenmessen is de relatie tussen
staal en kunststof echt goed onder controle, waardoor er zelfs keukenmessen zijn
met een (deels) kunststof greep (heft) die vaatwasmachinebestendig
zijn. In het algemeen geldt echter: kunststoffen bestek is niet geschikt voor
de vaatwasmachine.
Voor ivoor, been en hout
geldt hetzelfde als voor kunststof: niet geschikt voor de vaatwasmachine, maar
een leuke materiaalvariatie. Alleen hout wordt een enkele keer bij keukenmessen
toegepast. Dit zijn vaak messen met een hoge prijs, doordat zeer hoogwaardig
gelakt en zeer degelijke bevestigingsmiddelen worden ingezet.
Lemmeten
Het lemmet is het snijdende deel van een mes. Er
zijn een boel soorten lemmeten, het belangrijkste onderscheid zit hem in de
gebruikte materialen.
|
Roestvrij staal |
Roestvrijstalen lemmeten zijn altijd
gekarteld (er zitten tandjes op het snijvlak). Dit, omdat een
roestvrijstalen mes niet (of tegen extreem hoge kosten) opnieuw scherp kan
worden gemaakt. Over het algemeen is ons advies: koop geen mes met
roestvrijstalen lemmet, want na een korte tijd is het voorgoed bot.
|
|
|
Carbonstaal |
De scherpste keukenmessen hebben een carbonstalen lemmet. Sommige Japanse
keukenmessen hebben zo'n hoog carbongehalte in het mes, dat het zeer
breekbaar wordt - maar vooral ook ontzettend scherp. Het beste is,
carbonstalen messen met de hand af te wassen en ook heel goed te drogen,
want ze zijn gevoelig voor roest. Voor fijnsnijden in de keuken is
carbonstaal het allerbeste, kartelen is bijna zinloos met deze
messen.
|
|
|
Molybdeen legeringen |
Dit wordt ook wel messenstaal genoemd. Door het element molybdeen aan het lemmetstaal toe te voegen, wordt een mes
gemaakt, dat roestvast is, maar wel opnieuw geslepen kan worden. Bij de
meeste tafelbestekken bij Leeuwin's Serviezenhuis is het lemmet of zelfs het
hele mes van een molybdeenlegering gemaakt.
Bijna alle verzilverde en alle zilveren messen hebben een lemmet van
molybdeen gelegerd staal.
Molybdeen gelegerde messen zijn er met vlaksnede (geen tanden),
microcut (microscopisch kleine tandjes) en volwaardige kartels.
Met name in keukenmessen wordt een combinatie van veel carbon én molybdeen
gebruikt, om een minder breekbaar en meer vaatwasbestendig mes te
produceren.
|
|
|
Keramisch |
Een aparte categorie, die we alleen bij keukenmessen zien. Een keramisch
lemmet is van een soort porselein
gemaakt en is dus breekbaar. Maar ze zijn net zo scherp als de beste
carbonstalen messen en ze slijten nauwelijks of niet.
Wie er voorzichtig mee omgaat, heeft een mes dat nooit meer geslepen hoeft
te worden. |
|
Nog een belangrijk onderscheid: een mes met een
los ingezet lemmet (zoals bij alle zilveren en houten heften wordt gedaan), kan
qua gewichtsverdeling worden geoptimaliseerd. Daardoor liggen messen uit twee
delen vaak beter in de hand dan messen uit een stuk. We noemen deze constructie
holheft, het zijn dus holheft-messen. |
|
